'200 jaar oude verflagen nog vrijwel intact!'

Onno Loonstra blij verrast over lijnolieverf

'200 jaar oude verflagen nog vrijwel intact!'

Ruim 35 jaar schilderde hij met verf op fossiele basis. Totdat hij in een oude slagerij in hartje Dokkum schilderwerk tegenkwam met verflagen die na 200 jaar nog vrijwel intact waren. Dat deed Onno Loonstra besluiten om de proef op de som te nemen met lijnolieverf. De resultaten verrassen hem enorm.

Het pand aan de Hoogstraat in Dokkum dateert van 1504. De afgelopen 25 jaar was de benedenverdieping in gebruik als slagerij. De bovenverdiepingen werden niet gebruikt. Bij het wegbreken van de oude plafondplaten kwamen er eeuwenoude eikenhouten balken tevoorschijn. 'Er is dendrochronologisch onderzoek op uitgevoerd. Na datering blijkt het hout uit het begin van de zestiende eeuw te komen, met als kapjaar 1503. Daarmee maakt dit pand mogelijk het oudst bekende pand van Dokkum.' 

200 jaar oude houtimitatie 

Het pand gaf nog meer schatten prijs bij het strippen. Onno trof tal van historische elementen aan, uit verschillende periodes. Mooie paneelschuifdeuren, houtsnijwerk, glas-in-loodramen, oude kloostermoppen in de zijmuren enzovoorts. Op meerdere plekken is er houtwerk zichtbaar met restanten van houtimitaties die wel 200 jaar oud moeten zijn. En op kraalschroten in een van de kamers is sierschilderwerk uit circa 1900 te zien. Onno is vastbesloten veel van deze elementen weer te herstellen.  

Oude lagen volledig intact 

Toen hij een aantal oude verflagen wilde verwijderen, merkte Onno hoe goed de oude lijnolieverf nog op het hout zat. 'De lagen waren nog vrijwel volledig intact! Dat zegt wel iets over de kwaliteit en duurzaamheden van deze verf. Dan besef je dat zo’n product zijn diensten als beschermer van hout ten volle bewijst.' Het bracht hem ertoe om te onderzoeken of jij hedendaagse lijnolieverf zou kunnen toepassen. Veel ervaring had Onno daar nog niet mee, ondanks zijn jarenlange praktijkervaring in het schildersbedrijf dat hij van zijn vader overnam. 'Ik ben opgegroeid met de ‘grote merken’ fossiele verven. Het was niet direct een logische stap om iets anders te gebruiken. Jaren geleden heb ik wel eens een natuurverf geprobeerd, dat beviel toen eigenlijk niet zo. Het droogde maar moeizaam en had een onaangename geur.'

Verrassende resultaten 

Op zoek naar duurzame verfproducten kwam Onno via een groothandel uit bij de lijnolieproducten van Rigo, een Nederlandse fabrikant die is gevestigd in IJmuiden. De eerste resultaten bevallen goed. 'De verwerking, droging en dekking zijn prima”, aldus Onno. 'Het schildert heel soepel, de afzet is identiek aan de conventionele verven. Eigenlijk merk ik geen verschil. De droogtijd is iets trager, maar er is zeker binnen goed mee te werken. En het stinkt ook niet. Bij het opentrekken van het eerste blik kwam de geur van vroeger weer naar boven, toen ik als kleine jongen rondliep in de werkplaats van mijn vader en de lijnolie opsnoof.'

Aangename geur 

Onno is blij verrast en heeft inmiddels nog meer producten van Rigo uitgeprobeerd, waaronder een hybride muurverf, een lijnolie impregneer en een natuurzuivere verfverdunner. Dit laatste is een mengsel van zuivere Portugese gomterpentijn die wordt gewonnen uit de afgetapte hars van pijnbomen en citrusolie. 'Het is heel zuinig en prettig in gebruik', zegt Onno. 'En het ruikt aangenaam, een beetje naar sinaasappel.'

Lokaal geproduceerd 

Rigo is een Nederlands familiebedrijf dat sinds 1938 duurzame verf, olie en lakproducten maakt. Van watergedragen verf en lijnolie standverf voor binnen en buiten tot minerale silicaatverf voor muren en vloerolie. Alle producten worden in IJmuiden geproduceerd. De mensen van Rigo zijn trouwens echte ‘verfboeren’. Ze telen hun eigen vlasplanten voor de lijnolieverf op braakliggende terreinen in de Randstad. Uit het lijnzaad van de vlasplanten wordt lijnolie geslagen door de oliemolens op de Zaanse Schans. 'Dat het in Nederland wordt geproduceerd, vind ik ook een pre, dat bespaart ook transport- en energiekosten. Ik ga graag eens kijken in hun fabriek. Ze produceren hun eigen klassieke kleuren. Die zijn voor mij uitstekend toepasbaar in dit historische pand.'  

Geslaagde proef 

Onno is inmiddels zó enthousiast over deze duurzame verfproducten dat hij al het schilderwerk ermee wil doen, zowel buiten als binnen. 'Dit is mijn eerste lijnolie-ervaring. Ik zie het als een proefproject, maar kan nu al wel zeggen dat de proef geslaagd is. De prijs is bovendien vrijwel gelijk aan de betere producten van de grotere merken. Sterker nog, ik betaal zelfs iets minder per liter. Kortom: ik zie geen nadelen. Deze natuurlijke producten zijn een heel goed alternatief, niet alleen voor restauratieschilderwerk.'

Tips van Onno voor collega's 

• Probeer het eens en geef het niet na één keer op. 
• Begin op gunstige plekken, met delen die niet te veel belast worden door wind en regen e.d.
• Neem ook je medewerkers erin mee. 
• Er is best veel informatie beschikbaar, duik erin en laat je zo nodig adviseren door de fabrikant. 

'Ik zie eigenlijk geen nadelen: verwerking, droging en dekking zijn prima'

'De verflagen waren na 200 jaar nog vrijwel intact! Dat zegt iets over de kwaliteit en duurzaamheid van lijnolieverf'