Zelfstandigen en de Arbowet

Gezond aan het werk

De uitzonderingen voor zelfstandigen zijn zo ondergeschikt, dat het geen effect heeft op de uitvoering van de werkzaamheden of de maatregelen die getroffen moeten worden. De voordelen van het volgen van de wet zijn bovendien voor de veiligheid en gezondheid positief. Zeker voor een ondernemer zonder personeel is dit van belang, omdat het niet kunnen werken direct gevolgen heeft voor het inkomen.

Leesbare vertaling van de wet

De bepalingen in de wet zijn met de vele verwijzingen lastig te doorgronden. OnderhoudNL heeft hieronder zo goed mogelijk getracht een compacte en leesbare vertaling van de wet te maken. 

1. Wie is een ZZP’er?
De Arbowet geeft een andere uitleg aan de begrippen ‘ZZP’er’ en ‘werkgever’ dan de overige regelgeving waar we mee te maken hebben. Een ZZP’er is in de Arbowet een persoon die geheel zelfstandig, zonder dat daar anderen bij aanwezig of betrokken zijn, werkzaamheden verricht.

2. Verantwoordelijk voor Veiligheid en Gezondheid
In principe is elke werknemer, ook de ondernemer zonder personeel, medeverantwoordelijk voor de eigen veiligheid en gezondheid. De ondernemer zonder personeel is een vakman en van een vakman mag verwacht worden dat hij veilig werkt en zijn verantwoording neemt. De vakman zal dus zelf op moeten komen voor zijn veiligheid en gezondheid en daarmee moeten voldoen aan de wet.

Twee of meer ondernemers zonder personeel die aan hetzelfde project werken moeten afstemmen en afspraken maken. Die afspraken gaan ook over de uitvoering van de werkzaamheden. Daarmee is de ondernemer zonder personeel die leidend is bij het maken van de afspraken de werkgever en verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van de overige ondernemers zonder personeel op dat project. Zij hebben voor de wet de rol van werknemer.

3. Wettelijke arboregels voor zelfstandigen
Een ondernemer zonder personeel die helemaal alleen werkt zonder andere personen in zijn omgeving, hoeft zich niet aan álle regels te houden. Zit u op een project waar ook anderen aan het werk zijn, en dat kunnen ook ondernemers zonder personeel zijn, dan moet u zich aan nagenoeg álle wettelijke regels houden (ook de afspraken die zijn vastgelegd in de Arbocatalogus).

4. Het gebruik van arbeidsmiddelen
Arbeidsmiddelen waarmee een ondernemer zonder personeel werkt, moeten aan alle eisen voldoen. Bij het werken moeten alle voorschriften worden gevolgd en alle beveiligingsmaatregelen moeten worden toegepast. De machines en gereedschappen moeten volgens de handleiding worden onderhouden.

5. Voorbeelden
Maatregelen die de veiligheid direct bevorderen zijn voor alle ondernemers zonder personeel van toepassing. U moet zich bij veiligheid aan dezelfde regels houden als een werknemer, dus ook een ondernemer zonder personeel:

• mag alleen in uitzondering werken op een ladder
• mag niet zonder randbeveiliging een rolsteiger opbouwen
• mag niet werken op een rolsteiger die niet is opgebouwd zoals de handleiding beschrijft
• mag geen asbest bewerken of verwijderen
• moet persoonlijke beschermingsmiddelen die beschermen tegen gevaarlijke stoffen zoals kwarts, houtstof of asbest verplicht gebruiken. Het kan ook gaan om schoenen, handschoenen kleding
• heeft de keuze om zichzelf te beschermen met betrekking ergonomie (fysiek zwaar werk) en bescherming tegen lawaai indien de ondernemer zonder personeel in zijn omgeving zonder anderen werkt en niet werkt op aanwijzing van anderen
• moet altijd gevaar voor derden voorkomen.

6. Wat te regelen om als zelfstandige te kunnen werken?
Om als ondernemer zonder personeel te kunnen werken is het van belang geen gezagsverhouding te laten ontstaan. Dat kan eenvoudig door niet op uurbasis te werken. Werk daarentegen op basis van een goede werkomschrijving, materiaalopsomming, begin en eindtijdstip en een vaste aanneemsom.