'Geef pestgedrag geen ruimte'

door Maarten Brand en Wilbert Teunissen

'Geef pestgedrag geen ruimte'

We zijn het er over eens (denk ik) dat we bij het opleiden van jonge vakmensen geen ‘Pamper-klasje’ runnen waarbij we iedereen met fluwelen handschoentjes moeten aanpakken. Wat we wél doen is een veilig nest bouwen. Eentje met een springplank om de  leerling klaar te stomen voor de grote sprong. En die sprong kan behoorlijk groot zijn. Van een leerling zijn tussen-leerlingen-in-een-klaslokaal, naar het échte werk tussen je collega-schilders.

Net zoals een vogel zijn nest bouwt om de kuikens veilig te houden, bouwen wij in het leerbedrijf een ‘stevig nest’ met de basismaterialen ‘vertrouwen', ’respect’ en ‘bevlogenheid’. Maar voordat ze kunnen uitvliegen, moeten ze niet alleen heel veel oefenen; vallen en weer overeind krabbelen, maar ook alle moed verzamelen om van de rand te durven springen.

Onveilige safari

Als werken voor een leerling soms totaal niet als dat warme nest voelt, maar meer als een onveilige safari vol gevaren, dan schieten we ons doel voorbij. Je kent ze vast wel; die hyena’s van collega’s die denken dat ze de Mufasa’s (‘koning’) van de werkvloer zijn. Ze kunnen ongemerkt (en soms ook onbedoeld) onze leerlingen maken of breken. Het is absoluut noodzakelijk dat we deze ‘wilde beesten’ in hun hok houden.

Een grapje uithalen is leuk totdat de lol eraf is en dan wordt plagen ineens pesten en intimideren. Vroeger, toen de leermeester zelf nog leerling was, was dat misschien heel normaal maar nu we zuinig moeten zijn op de (schaarse) leerling, is pestgedrag simpelweg niet verstandig.

Een goede leermeester zorgt ervoor dat de werkplek een omgeving is waar elke leerling veilig kan leren en groeien, niet een plek waar je bang moet zijn dat je wordt ‘opgegeten’ als je even niet over je schouder kijkt of een foutje maakt. Niemand hoort met lood in hun schoenen naar het werk komen. 

Een verstandige bak koffie

De rol van de leermeester? Deze is belangrijker nog dan een bak koffie op de maandagochtend. Veel leermeesters realiseren zich dit onvoldoende: jullie zijn zó belangrijk bij het vak-volwassen worden van je leerling! Je leert ze niet alleen de kneepjes van het vak, maar ook hoe je kunt overleven is de dagelijkse werk-wildernis. De leermeester zet de toon voor de nieuwe generatie vakmensen én de nieuwe generatie leermeesters. Jullie bouwen aan een omgeving waarbinnen veiligheid, respect en steun de standaard zijn, niet de uitzondering.

De cirkel van veiligheid: verbinden

Die veiligheid is niet zomaar een loos begrip; het vormt de basis voor weerbaarheid en motivatie. Het is een cirkel die zichzelf versterkt: veiligheid leidt tot vertrouwen, wat weer leidt tot verbinding, en die verbinding is een gezonde voedingsbodem waarop weerbaarheid groeit. Zonder dat ben je de verbinding kwijt en voor je het weet zijn ze verdwenen, kiezen ze voor een ander vak of huppelend over de savanne naar een plek waar ze wel de waardering vinden die ze verdienen.

‘Op de schouders van een ander
voel je jezelf ineens veel groter’

Die veilige werkomgeving, is het centrale thema van onze jaarlijkse Leermeesterdag op donderdag 7 november. Dit jaar pakken we een ‘heet hang-taboe’ (Van Kooten & De Bie) beet: pestgedrag op de werkvloer.

Laten we het gewoon maar eens op tafel gooien; waar mensen samenleven en samenwerken wordt er gepest. De reden hiervoor is vaak onduidelijk. Feit is dat de kwetsbare partij (de leerling) op de korrel wordt genomen en dat de bovenliggende partij (de hyena’s) er het meeste plezier aan beleeft. ‘Op de schouders van een ander voel je jezelf ineens veel groter’. Het argument ‘een geintje moet toch kunnen’ gaat vanaf nu niet meer op. Want als jouw geintje door de ander als pesten wordt ervaren, dan ben je al te ver gegaan en is een excuus op zijn plaats!

Sociale veiligheid in 6 praktische tips

Voor de leermeesters op de werkvloer die niet willen wachten en morgen meteen aan de slag willen met een veilige werkomgeving; hier 6 handige, no-nonsense tips:

1. Wees zelf het lichtend voorbeeld:

Gedraag je zoals je wilt dat anderen met jou omgaan. Laat die glimlach zien, gooi er wat compliment uit en behandel iedereen alsof ze de directeur zelf zijn. Simpel gezegd: als jij je gedraagt als een heer of dame, volgt de rest vanzelf (hopelijk).

2. Maak pestgedrag bespreekbaar tijdens de koffiepauze:

Gooi het onderwerp plagen en pesten op tafel als je het gevoel hebt dat het op dat moment speelt. Praat erover hoe tof het is om gewoon aardig te zijn en hoe ouderwets en uit de mode pesten wel niet is. Pesten is net als roken: totaal niet cool.

3. Zet de regels in hoogglansverf:

Begin elk nieuwe leer- werkstage met een leerling met te vertellen over de spijkerharde afspraak: want pesten is ongeveer net zo welkom als een stroomstoring tijdens de Champions League finale. Maak duidelijk dat iedereen dit weet, ook de collega’s.

4. Pak pestgedrag meteen aan, maar wel tactvol:

Zie je gedoe? Spring er direct in. Geef er meteen een punt van, maar doe het subtiel en constructief. Niemand houdt van moraalridders, maar iedereen houdt van een fijne werkomgeving met duidelijke afspraken.

5. Wees de rots in de branding:

Zorg dat iedereen weet dat je deur altijd openstaat, zelfs als je eigenlijk geen deur hebt. “Gaat het wat minder met je? Ik maak tijd voor je en ik luister!”. Dit kost tijd, maar als ze je weten te vinden, heb je goud in handen.

6. Vier het goede gedrag met confetti (figuurlijk dan):

Zie je iemand die geduldig blijft, de ander helpt of die een compliment geeft? Strooi dan met lof zoals je pepernoten gooit met Sinterklaas. Zo maak je van je werkplek een plek waar iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt.

Zien wij jou ook in Amersfoort?

Zorg dat je op donderdag 7 november richting Amersfoort manoeuvreert, want de Leermeesterdag 2024 belooft een knaller te worden! Van 13.00 tot 20.30 uur zijn we te gast in Dierenpark Amersfoort, waar we niet alleen alles leren over pesten (ja, ook olifanten kunnen een dikke huid gebruiken), maar ook genieten van een indrukwekkende theatervoorstelling en een exclusieve rondleiding tussen de giraffen en pinguïns. En alsof dat nog niet genoeg is, rollen we de rode loper uit voor de uitreiking van de Beste Leermeester en het Beste Leerbedrijf van het jaar in de schilders- en onderhoudsbranche.

Kom voor de dieren, laat je inspireren, blijf voor de prijzen, geniet van de BBQ en de aanstekelijke leermeester-gezelligheid! Dit wil je niet missen, tenzij je liever thuisblijft om te kijken hoe verf droogt…